Karskapı Şehitliğindeki Cemal Paşa Kimdir?

 

Cemal Paşa, 21 Temmuz 1922 tarihinde Ankara Hükümeti’nin Tiflis Büyükelçisi Ahmet Muhtar Berker  Bey'i, Elçilikte ziyaret etti ve beraber akşam yemeği yediler. Yemekten sonra, saat 22.30 civarlarında Ahmet Muhtar Bey’in Elçilikte kalması yönündeki ısrarlarına rağmen Cemal Paşa, iki yaveri yanında olduğu halde Elçilikten ayrıldı ve kaldığı otele doğru harekât etti. Kısa bir süre sonra, Rus ÇEKA (Sovyetler Birliği’nin ilk istihbarat ve güvenlik teşkilatı) binasının yakınlarındaki, Jovkodovfski sokağında bir otomobilden çıkan silahlı şahısların saldırısına uğradı ve iki yaverleriyle beraber hayatını kaybetti.

Cemal Paşa’nın Cenazesi, Yaverleri Yüzbaşı Nusret ve Teğmen Süreyya Beylerin cenazeleri ile birlikte, Doğu Cephesi Komutanı Kâzım Karabekir Paşa tarafından Erzurum’a getirilerek, Karskapı Şehitliği’ne defnedildiler.

Cemal Paşa, öldüğü son ana kadar tıpkı Enver Paşa gibi bir gün ülkesine dönme hayaliyle yaşadı; ama o da tıpkı Enver ve Talat Paşa gibi bir tabutun içerisinde vatanına dönebilecekti.

Cemal Paşa ve iki Yaverinin hayatlarını kaybettikleri suikastı, kimin, neden düzenlediğini ortaya çıkarmak mümkün olmadı.

Çölün ortasında elinde kırbaç, jilet gibi pantolon ve gömleği ile düşmanlarını dahi kendisine hayran bıraktıracak bir asalet ile göz kamaştıran Cemal Paşa’nın, ne yapacağını kestirmek her zaman pek mümkün değildi.

Suriye’de derler ki eğer Cemal Paşa birisiyle görüştüğü zaman burnunu kaşırsa sürgün düşünüyor, sakalını karıştırırsa affedip etmemeyi düşünüyor demektir. Yalnız bıyık burkmasından korkunuz. O zaman bu görüşmenin ölüme kadar yolu vardır.

(Falih Rıfkı Atay - Zeytindağı)

Tiflis’te, Cemal Paşa ve iki Yaverinin ölümüyle sonuçlanan suikastı, kimin, ne amaçla düzenlediği hala bilinmemektedir!

Ermeniler mi, Ruslar mı, Araplar mı ..? Bu suikastı üstlenen kimse olmadı! 

Peki, Balkanlardan-Arap çöllerine, en zorlu cephelerde savaşarak Orgeneralliğe yükselmiş, en zorlu dönemlerde Valilik yapmış, Denizcilik ve Bayındırlık Bakanlığında bulunmuş özellikle 1913-1918 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun iç ve dış siyasetinin belirlenmesinde etkin rol oynamış olan Cemal Paşa Kimdir? LÜTFEN TIKLAYINIZ